D VİTAMİNİ NEDİR? 

Vitaminler, vücudumuzun büyümesi, gelişmesi ve bağışıklık sistemini desteklemesi için oldukça önemlidir. D vitamini kalsiyum ve fosforun emilmesine yardımcı olur. Kalsiyum, kemiğin ana yapı taşlarından biridir. D vitamini eksikliği osteoporoz veya raşitizm gibi kemik hastalıklarına yol açıyor. Ayrıca sinir, kas ve bağışıklık sisteminde de önemli bir role sahiptir (1).

D VİTAMİNİ KAYNAKLARI NELERDİR?

D vitaminini üç şekilde alabilirsiniz: güneşten, beslenmenizden ve takviyelerden. Vücudunuz güneş ışığına maruz kalınca doğal olarak D vitamini oluşturur. Yapılan çalışmalarda D vitamininin %10-20’sinin diyetle alındığı; %90’ının ise güneş ışığının etkisi ile deride sentezlendiği görülmüştür. 

Vücudumuzda D vitamini sentezlenebilmesi için güneşlendikten sonra vücudumuzu yıkamamalı ve keselememeliyiz. Bu çok mümkün olmadığından güneşten gelen D vitamini vücudumuzda sentezlenememektedir. Gıda takviyelerine bu yüzden ihtiyaç duymaktayız.

D vitamini yönünden zengin besinler arasında yumurta sarısı, tuzlu su balığı ve karaciğer bulunur. Süt ve tahıl gevreği gibi yiyeceklere de genellikle D vitamini eklenir ve bu şekilde D vitamini yönünden zenginleştirilmiş olur (2).

Kan değerlerinizde eksiklik varsa, ihtiyacınız olduğu düzeyde D vitamini takviyeleri de alabilirsiniz. 

D VİTAMİNİ GEREKSİNİMİ NE KADARDIR?

0-12 ay bebekler 400 IU (10 mcg)

1-18 yaş arası çocuklar 600 IU (15 mcg)

18 – 70 yaş arası yetişkinler 600 IU (15 mcg)

70 yaş üstü yetişkinler 800 IU (20 mcg)

Hamile ve emziren kadınlar 600 IU (15 mcg)

D VİTAMİNİ KANDAKİ DEĞERİ KAÇ OLMALI?

Türkiye Endokronoloji ve Metabolizma Derneği kandaki 25(OH)D (kalsidiol) düzeylerine göre değerler:

30 ng/ml üzeri Normal-Yeterli

20-30 ng/ml D vitamini yetersizliği

20 ng/ml altı D vitamini eksikliği 

11-20 ng/ml hafif eksiklik

5-10 ng/ml orta eksiklik

<5 ng/ml ciddi eksiklik 

D VİTAMİNİ TOKSİSİTESİ

Sağlıklı yetişkinler için toksik alım değeri 4000 IU. Aşırı D vitamini alımı hiperkalsemiye yol açabilir. Hiperkalsemi kemiklerin kireçlenmesine ve kan damarlarının, böbreklerin, akciğerlerin ve kalp dokularının sertleşmesine yol açabilir. Hiperkalsemi hayatı tehdit edici olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Aşırı D vitamini en yaygın belirtileri baş ağrısı ve mide bulantısıdır.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIYAN KİŞİLER

• Koyu cilt rengi: Derideki pigmentasyon vücudun güneşten gelen ultraviyole ışınlarını emme yeteneğini azaltır. Koyu cilt rengine sahip bireylerde D vitamini eksikliği görülebilir.
• Güneşe az maruz kalma
• Bebekler ve çocuklar
• Gebe ve emziren kadınlar
• Yaşlı bireyler
• Obez bireyler: yüksek düzeyde vücut yağı vücudun deriden D vitamini emme yeteneğini sınırlayabilir.
• Gastrik baypas geçiren kişiler: Bu ameliyat üst bağırsağın D vitaminini emen bölümünü atar. Bu yüzden D vitamini eksikliğine neden olabilir.
• Böbrek hastaları
• Karaciğer hastaları

D VİTAMİNİ EKSİKLİK BELİRTİLERİ

• Yorgunluk 
• Vücut ağrısı
• Depresyon 
• Kemik erimesi
• Kemik kırılganlığı (osteomalazi)
• Osteoporoz
• Çocuklarda raşitizm
• Kas güçsüzlüğü

Blog sayfasından sağlıklı diyet çeşitleri yazılarıma göz atabilirsiniz.