D VİTAMİNİ NEDİR?
Vitaminler, vücudumuzun büyümesi, gelişmesi ve bağışıklık sistemini desteklemesi için oldukça önemlidir. D vitamini kalsiyum ve fosforun emilmesine yardımcı olur. Kalsiyum, kemiğin ana yapı taşlarından biridir. D vitamini eksikliği osteoporoz veya raşitizm gibi kemik hastalıklarına yol açıyor. Ayrıca sinir, kas ve bağışıklık sisteminde de önemli bir role sahiptir (1).
D VİTAMİNİ KAYNAKLARI NELERDİR?
D vitaminini üç şekilde alabilirsiniz: güneşten, beslenmenizden ve takviyelerden. Vücudunuz güneş ışığına maruz kalınca doğal olarak D vitamini oluşturur. Yapılan çalışmalarda D vitamininin %10-20’sinin diyetle alındığı; %90’ının ise güneş ışığının etkisi ile deride sentezlendiği görülmüştür.
Vücudumuzda D vitamini sentezlenebilmesi için güneşlendikten sonra vücudumuzu yıkamamalı ve keselememeliyiz. Bu çok mümkün olmadığından güneşten gelen D vitamini vücudumuzda sentezlenememektedir. Gıda takviyelerine bu yüzden ihtiyaç duymaktayız.
D vitamini yönünden zengin besinler arasında yumurta sarısı, tuzlu su balığı ve karaciğer bulunur. Süt ve tahıl gevreği gibi yiyeceklere de genellikle D vitamini eklenir ve bu şekilde D vitamini yönünden zenginleştirilmiş olur (2).
Kan değerlerinizde eksiklik varsa, ihtiyacınız olduğu düzeyde D vitamini takviyeleri de alabilirsiniz.
D VİTAMİNİ GEREKSİNİMİ NE KADARDIR?
0-12 ay bebekler 400 IU (10 mcg)
1-18 yaş arası çocuklar 600 IU (15 mcg)
18 – 70 yaş arası yetişkinler 600 IU (15 mcg)
70 yaş üstü yetişkinler 800 IU (20 mcg)
Hamile ve emziren kadınlar 600 IU (15 mcg)
D VİTAMİNİ KANDAKİ DEĞERİ KAÇ OLMALI?
Türkiye Endokronoloji ve Metabolizma Derneği kandaki 25(OH)D (kalsidiol) düzeylerine göre değerler:
30 ng/ml üzeri Normal-Yeterli
20-30 ng/ml D vitamini yetersizliği
20 ng/ml altı D vitamini eksikliği
11-20 ng/ml hafif eksiklik
5-10 ng/ml orta eksiklik
<5 ng/ml ciddi eksiklik
D VİTAMİNİ TOKSİSİTESİ
Sağlıklı yetişkinler için toksik alım değeri 4000 IU. Aşırı D vitamini alımı hiperkalsemiye yol açabilir. Hiperkalsemi kemiklerin kireçlenmesine ve kan damarlarının, böbreklerin, akciğerlerin ve kalp dokularının sertleşmesine yol açabilir. Hiperkalsemi hayatı tehdit edici olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Aşırı D vitamini en yaygın belirtileri baş ağrısı ve mide bulantısıdır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIYAN KİŞİLER
- Koyu cilt rengi: Derideki pigmentasyon vücudun güneşten gelen ultraviyole ışınlarını emme yeteneğini azaltır. Koyu cilt rengine sahip bireylerde D vitamini eksikliği görülebilir.
- Güneşe az maruz kalma
- Bebekler ve çocuklar
- Gebe ve emziren kadınlar
- Yaşlı bireyler
- Obez bireyler: yüksek düzeyde vücut yağı vücudun deriden D vitamini emme yeteneğini sınırlayabilir.
- Gastrik baypas geçiren kişiler: Bu ameliyat üst bağırsağın D vitaminini emen bölümünü atar. Bu yüzden D vitamini eksikliğine neden olabilir.
- Böbrek hastaları
- Karaciğer hastaları
D VİTAMİNİ EKSİKLİK BELİRTİLERİ
- Yorgunluk
- Vücut ağrısı
- Depresyon
- Kemik erimesi
- Kemik kırılganlığı (osteomalazi)
- Osteoporoz
- Çocuklarda raşitizm
- Kas güçsüzlüğü
Blog sayfasından sağlıklı diyet çeşitleri yazılarıma göz atabilirsiniz.