‘’Bedeninizi Dinlediğiniz Sağlıklı ve Doyurucu Bir Beslenme Yaklaşımı’’
Sezgisel beslenme, son yıllarda adını sıkça duymaya başladığımız; bireylerin doğal açlık ve tokluk sinyallerine dayalı olarak beslenmeyi öğrenmesini vurgulayan bir beslenme yaklaşımıdır. Bu yöntemle katı diyet kurallarının ve çok düşük kalorilerle kendini kısıtlayarak beslenmenin önüne geçmek hedeflenmektedir. Bu sayede sağlığı olumsuz yönde etkileyerek verilen kiloların daha fazlasıyla geri alınması önlenmiş olmaktadır. Sezgisel beslenme, kişilerin bedenlerine olan güvenini artırarak sağlıklı beslenme davranışlarına teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Sezgisel Beslenmenin 4 Temel İlkesi
1) Açlık ve Tokluk Sinyallerine Duyarlılık: Sezgisel beslenme, bedenin doğal açlık ve tokluk sinyallerini dinleyerek beslenmesine dayanmaktadır. Kişiler, açlık ve tokluk duygularını daha iyi anlamak ve bu sinyallere uygun şekilde tepki vermek için bu yaklaşımı benimsemelidir. Bu sayede sağlıklı vücut ağırlığının korunması sağlanır.
2) Besin Çeşitliliği ve Zevk: Sezgisel beslenme, besin çeşitliliğini ve besinlerin keyif alarak tüketilmesini sağlamaya yardımcı olur. Bireyler besinleri daha iyi anlar ve bu sayede besin değeri yüksek gıdaları tercih ederler. Kişiler; vücutlarını dinleyerek bedenine en iyi gelecek gıdaları seçerek sağlıklı bir beslenme programı oluşturmayı hedeflerler.
3) Beden Farkındalığı: Sezgisel beslenmeyi uygulayan bireyler, bedenlerinin ihtiyaçlarına kulak vermeyi ve kendilerine iyi gelen gıdaları anlamayı öğrenirler. Duygusal açıdan yeme alışkanlıkları ve tetikleyiciler konusunda farkındalık geliştirdikleri için yeme alışkanlıkları ve bedenleriyle olan ilişkileri arasındaki bağlantı güçlenerek duygusal iyilik hali sağlanmış olur. Bu da stres düzeylerinin azalmasına ve ruh sağlığının iyileşmesine yardımcıdır.
4) Diyet Kısıtlamalarından Kurtulma: Sezgisel beslenme, diyetlerin yarattığı kısıtlamalardan ve sıkı kurallardan kaçınmayı savunur. Bu sayede sıkı diyet kurallarının beraberinde getirdiği yeme bozukluklarına olan yatkınlık azalır. Bireyler, bedenlerine göre doğal olarak ne zaman ve ne kadar yemeleri gerektiğini belirleyerek suçluluk psikolojisinden uzak ve sağlıklı bir beslenme yaklaşımı edinmiş olurlar.
Hong-Kong Çin Üniversitesi’nde yapılan bilimsel bir çalışmada sezgisel beslenmenin kadınlarda beden imgesi ve yeme davranışları üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırmaya 51 kadın uzaktan, 24 kadın yüz yüze olmak üzere 87 kişi katılmış ve 66 kadın (42 uzaktan, 24 yüz yüze) çalışmayı tamamlamıştır. Katılımcılara çalışma öncesi ve sonrası ön test/ son test uygulanmıştır. 8 hafta boyunca katılımcılara sezgisel beslenme hakkında eğitim verilmiş ve eğitimlerin kabul edilebilirliği, fizibilitesini değerlendirebilmek için eğitim sonunda sezgisel yeme ölçeği, beden imajı kabul ve eylem anketi gibi bazı anketlerle katılımcıların vücut imajı ve yeme davranışları değerlendirilmiştir. Aynı zamanda eğitime başlamadan önce ve sonra katılımcıların boy ve kiloları kayıt altına alınmıştır. Çalışma sonucunda iki grupta da pozitif beden imajı ve sezgisel yemenin desteklendiği ve düzensiz yeme davranışlarının azaldığı kanıtlanmıştır.
Sonuç olarak sezgisel beslenme sayesinde birey; sağlıklı vücut ağırlığının korunmasını, duygusal iyilik halinin artmasını ve yeme bozukluklarının önlenmesini sağlar. Bireyler, sağlık ve refahlarını desteklemek için sezgisel beslenmeyi benimseyerek daha sağlıklı bir yaşam tarzı elde edebilirler. Her bireyin farklı olduğu ve tek bir beslenme yaklaşımının herkes için doğru kabul edilemeyeceği unutulmamalıdır. Sezgisel beslenmeyi tercih etmek isteyen bireylerin de sağlıklı ve ihtiyaçlarına göre bir beslenme planının sağlanabilmesi için beslenme uzmanından destek alması önerilmektedir.
KAYNAKÇA:
Barrada, J. R., Cativiela, B., Van Strien, T., & Cebolla, A. (2018). Intuitive eating. European Journal of Psychological Assessment.
Cadena-Schlam, L., & López-Guimerà, G. (2015). Intuitive eating: An emerging approach to eating behavior. Nutrición hospitalaria, 31(3), 995-1002.
Denny, K. N., Loth, K., Eisenberg, M. E., & Neumark-Sztainer, D. (2013). Intuitive eating in young adults. Who is doing it, and how is it related to disordered eating behaviors?. Appetite, 60, 13-19.
Herbert BM, Blechert J, Hautzinger M, Matthias E, Herbert C. Intuitive eating is associated with interoceptive sensitivity. Effects on body mass index. Appetite. 2013 Nov;70:22-30. doi: 10.1016/j.appet.2013.06.082. Epub 2013 Jun 26. PMID: 23811348.
Linardon, J., Tylka, T. L., & Fuller‐Tyszkiewicz, M. (2021). Intuitive eating and its psychological correlates: A meta‐analysis. International Journal of Eating Disorders, 54(7), 1073-1098.
Tylka TL, Calogero RM, Daníelsdóttir S. Is intuitive eating the same as flexible dietary control? Their links to each other and well-being could provide an answer. Appetite. 2015 Dec;95:166-75. doi: 10.1016/j.appet.2015.07.004. Epub 2015 Jul 8. PMID: 26162949.
Tylka TL, Kroon Van Diest AM. The Intuitive Eating Scale-2: item refinement and psychometric evaluation with college women and men. J Couns Psychol. 2013 Jan;60(1):137-53. doi: 10.1037/a0030893. PMID: 23356469.
Warren, J. M., Smith, N., & Ashwell, M. (2017). A structured literature review on the role of mindfulness, mindful eating and intuitive eating in changing eating behaviours: effectiveness and associated potential mechanisms. Nutrition research reviews, 30(2), 272-283.
